Heraklion: de grote stad van Kreta

Heraklion is de grootste stad op het eiland Kreta en tevens de hoofdstad van het eiland. Heraklion heeft ruim honderdvijfenzeventigduizend inwoners die verdeeld over een oppervlakte van meer dan 223 vierkante kilometer wonen. Het vrij hoge inwoneraantal brengt als nadeel met zich mee dat het verkeer in Heraklion druk is. Vooral de wegen rondom het centrum kunnen erg druk zijn. Als je Heraklion alleen maar passeert heb je daar amper last van, want dan rijd je over de snelweg die door de stad heen ligt.

Heraklion stamt niet uit het Minoïsche tijdperk. In die periode was het Knossos die de belangrijke stad vormde in dit gebied. Heraklion is pas veel later gebouwd. De stad werd in 824 na Christus gesticht door de Saracenen. Dit waren moslims die uit de Levant afkomstig waren en die in de middeleeuwen al plunderend delen van Europa veroverden. De stad heette toen nog ‘rabḍ al-ḫandaq’. Toen in 961 de Byzantijnen de stad veroverden werd het tot de grond afgebrand. Snel werd de stad echter herbouwd en kreeg het een nieuwe naam: Chandax.

In het jaar 1204 werd de stad eigendom van Venetië. Dit voormalige koninkrijk heeft Heraklion niet veroverd maar opgekocht. Het was onderdeel van een grotere politieke transactie. De naam veranderde van Chandax naar Candia. Tijdens de heerschappij van de Venetianen groeide de stad flink. Tegenwoordig kun je nog zien waar men toen de dikke stadsmuren aangebracht heeft en kun je de Venetiaanse haven en dokken nog bewonderen.

Tijdens de Venetiaans-Turkse oorlog (1645-1669) werd er fel om Candia gestreden. Uiteindelijk heeft het Ottomaanse leger de strijd gewonnen waarna de stad in Turkse handen viel. Kreta en Heraklion bleven ruim twee eeuwen in Turkse handen. Pas tijdens de periode dat Candia onderdeel was van de Britse Zone (1898-1908) werd de naam veranderd in Heraklion.

Omdat Heraklion een echte stad is, is het een plek waar toeristen vooral overdag komen. Het aantal vakanties dat daadwerkelijk in Heraklion gevierd wordt is vrij beperkt. Strandhotels vind je niet in de stad, maar liggen in omringende plaatsen zoals Ammoudara. Wie tijdens een rondreis over Kreta toch een nachtje wil overnachten in Heraklion die kan wel kiezen uit een aantal comfortabele stadshotels.



Knossos

Als je Heraklion bezoekt dan kun je eigenlijk niet om een bezoek aan Knossos heen. Deze oude paleisstad is de belangrijkste historische bezienswaardigheid op het eiland Kreta. De archeologische vindplaats is niet alleen groot van omvang, hij heeft ons ook veel geleerd over de Minoïsche beschaving. Knossos is ongeveer 3500 jaar oud en is pas in de vorige eeuw opgegraven. De vele schatten die tijdens deze archeologische werkzaamheden gevonden zijn, zijn grotendeels overgebracht naar het Archeologisch Museum van Heraklion. Knossos ligt op ongeveer zes kilometer van het centrum van Heraklion. Trek voor het bezoek zeker een uurtje of twee tot drie uit inclusief de taxirit er naartoe en vandaan.



Venetiaanse haven

Dat de Venetianen vanaf de dertiende eeuw tot halverwege de zeventiende eeuw op Kreta heersten is op verschillende plekken op het eiland zichtbaar door de Venetiaanse havens die aangelegd zijn. Zo ook in Heraklion. De haven ligt hier aan de noordelijke kant van de oude binnenstad en kent twee fraaie elementen die in redelijke tot goede staat zijn. Ten eerste is er het Venetiaans fort (Koulés) aan de noordkant van de haven. Dit is in de loop van de zestiende eeuw verstrekt om Iraklio beter te kunnen beschermen tegen de Ottomanen. Aan de zuidkant van de haven is het Venetiaans arsenaal te zien waar vroeger de schepen gebouwd, gerepareerd en onderhouden werden. In tegenstelling tot de Venetiaanse havens van Chania en Rethymnon liggen er hier geen restaurants en terrassen rond de haven zelf. Iets verderop, aan de Sofoki Venizelou, vind je wel een aantal drukbezochte restaurants die hun terras aan de zeezijde hebben liggen.

Morosini fontein

Een van de oudste bezienswaardigheden die je in Heraklion aan zult treffen is de Morosini fontein. Deze fontein staat in het centrum van Heraklion op de het Eleftheriou Venizelou plein. De Morsoni fontein is één van de weinige monumenten die de bombardementen door de Duitsers tijdens de Tweede Wereldoorlog overleefd heeft.

De fontein stamt uit het jaar 1629 en is destijds door de Venetiaanse architect Morosini ontworpen. Daar komt dus de naam van de fontein vandaan. Kenmerkend zijn de vier leeuwen die in het midden van de fontein staan en ieder water in een verschillende richtig spuwen. In de loop der eeuwen is het uiterlijk van de fontein veranderd. De Turken hebben halverwege de negentiende eeuw de fontein aangepast zodat het gebruikt kon worden voor rituele wassingen voorafgaand aan het moskeebezoek. Begin twintigste eeuw is de Morosini fontein weer teruggebracht naar zijn oorspronkelijke uiterlijk. Tegenwoordig is de fontein een belangrijke ontmoetingsplaats voor locals.

Plateia Eleftherias

Plateia Eleftherias is het grootste plein in de binnenstad van Heraklion. Op het boomrijke plein worden verschillende evenement gehouden. Het is de plek in de stad die zich daar het beste voor leent. Het plein is dankzij de vele bomen een aangename plek om tijdens de hete zomer eventjes de zon en de warmte te ontlopen. Dat kun je overigens ook prima op de vele terrassen die je aan het plein vindt.

Archeologisch Museum van Heraklion

Als je op Kreta bent en enigszins geïnteresseerd bent in archeologische vondsten of de historie van Kreta, dan is een bezoek aan het archeologische museum van Heraklion een must. Als ik eerlijk ben dan bezoek ik (de auteur van deze pagina) musea meer uit verplichting dan uit interesse. Sommige musea vind ik wel de moeite waard, waaronder grote musea zoals het Louvre en het Metropolitan Museum of Art. Hoewel ik het archeologisch museum wat betreft collectie en importantie niet gelijk wil trekken met deze twee musea, wil ik zeker stellen dat dit museum op Kreta tot de musea mag rekenen die ik wel de moeite waard vond.

Het boeiende aan het Archeologisch Museum van Heraklion is dat er een ruime en zeer gevarieerde collectie te zien is van archeologische schatten die allemaal op Kreta zelf gevonden zijn. Vooral de begane grond, waar de bronstijd en late bronstijd op Kreta in chronologische volgorde getoond worden, is boeiend om te zien. Fraai zijn de stierenkoppen die een belangrijk onderdeel vormden binnen de Minoïsche kunst. Hoogtepunt van de collectie is de mysterieuze discus van Phaistos. Het schrift op deze schijf is tot op heden niet ontcijferd.

Agios Titoskerk

Vele religies op één plek. Niet tegelijkertijd, maar wel na elkaar. Dat is de geschiedenis van de Agios Titoskerk. Ooit is op deze plek in het jaar 961 na Christus een Byzantijnse kerk weggezet. Tijdens de overheersing door de Venetianen is de kerk omgebouwd tot een katholieke kerk en vervolgens door de Turken tot een moskee. In 1856 is het gebouw door een zware aardbeving vernield, waarna de Turken er een nieuwe moskee gebouwd hebben. Nadat de Turken het eiland begin vorige eeuw verlaten hadden, is de moskee weer omgebouwd tot een kerk. Dit keer in een Grieks orthodoxe kerk. Je kunt de kerk ’s overdag gratis binnenwandelen. ’s Middags is de toegang gedurende een paar uur gesloten.

Het vliegveld van Heraklion

Voor toeristen is de internationale luchthaven van Heraklion een hele belevenis. Deze relatief kleine luchthaven in omvang is wat betreft het aantal passagiers de tweede luchthaven van Griekenland. Alleen Athene verwerkt jaarlijks meer passagiers. Op jaarbasis verwerkt luchthaven Iraklion Nikos Kazantzakis ruim zes miljoen passagiers. Omdat het overgrote deel van deze passagierstroom tijdens de zomermaanden verwerkt wordt zorgt dat regelmatig voor chaos op en rondom het vliegveld. Menig Kreta-ganger kan meepraten over wachtrijen tot buiten de terminal en overvolle wachtruimtes voor de passagiers die moeten vertrekken.

Heraklion hop on hop off

Liefhebbers van zogenaamde hop on, hop off bussen kunnen ook in Heraklion gebruik maken van deze handige toeristenbussen. Onder de naam “Heraklion City Tour’ rijden er door de stad deze bussen die een route volgens langs diverse bezienswaardigheden en hotspots van de stad. Als je de hele route uitzit dan duurt de rit ongeveer een uur. Je kunt echter onderweg bij verschillende vaste plekken uitstappen en daarna binnen de geldigheidsduur van je ticket (één dag) weer opstappen. De bussen zijn handig voor wie in Heraklion verblijft en ook een dag naar de archeologische vindplaats Knossos wil gaan. Deze belangrijke bezienswaardigheid is inbegrepen in de route.

Middagrust

Houd er rekening mee dat de winkels in Heraklion ’s middags meestal een paar uur gesloten zijn. Deze middagpauze is te vergelijken met de siësta die in Spanje gehouden wordt. Het grote verschil is dat deze middagsluiting in Heraklion meestal wat later begint en daardoor ook wat korter is. Rond vijf uur ’s middags gaan de winkels in de regel weer open. Sommige winkels gaan op bepaalde middagen na half drie of drie uur helemaal niet meer open. Dat is bijvoorbeeld vaak op de zaterdag. Op zondag zijn de meeste winkels, behalve een aantal toeristenwinkels, gesloten.