Gouda: prachtige oude stad in het Groene Hart van Nederland

Gouda is een prachtige stad in het Groene Hart van de Randstad. De stad is ontstaan in de middeleeuwen op de plaats waar de Gouwe en de Hollandse IJssel samenkomen. Gouda wordt voor het eerst genoemd in de elfde eeuw; al is dit nog wel onder de naam Ter Goud. Het zou nog lang duren voordat men hier daadwerkelijk de huidige Latijnse benaming zou gaan gebruiken. Het historisch centrum van de stad is een prachtig bewaard gebleven en tegenwoordig één van de belangrijkste trekpleisters van de stad. Je kunt door de stad meerdere stadswandelingen maken met of zonder gids. Tijdens deze wandelingen kom je alles te weten over de stad en zijn roemruchte verleden. De twee bekendste monumenten van de stad zijn het Oude stadhuis en de Sint-Janskerk. Daarnaast staat de stad natuurlijk bekend om zijn overheerlijke stroopwafels, de kaarsen en de Goudse Kaas. Volgens de stad en de inwoners de beroemdste kaas ter wereld.
Gouda is een leuke stad voor een stedentrip dicht bij huis. Tijdens een bezoek aan de stad hoef je jezelf geen moment te vervelen. Door de stad heen zijn er genoeg gezellige restaurants en cafeetjes te vinden waar je even bij kan komen van alle indrukken. Het leukst is om de stad op een donderdag in de zomerperiode te bezoeken aangezien hier dan de beroemde kaasmarkt gehouden wordt.



Museumhaven Gouda

De Museumhaven van Gouda is een ligplaats van historische schepen in het oude centrum van Gouda. In de Haven zijn voornamelijk schepen te vinden van de zogenaamde bruine vloot. Deze naam hebben ze te danken aan het feit dat de meeste van deze schepen met bruine zeilen varen. Naast de bruine vloot zijn er ook historische schepen te vinden die gebruikt werden in de beroepsvaart. Sommige van de schepen in de Museumhaven van Gouda kunnen gecharterd worden voor feesten en partijen.  In de haven zijn iets meer dan twintig historische schepen te vinden. De meeste van deze prachtige schepen verkeren nog in een uitstekende staat. Veel van de schepen in de Museumhaven van Gouda zijn aangesloten bij de Nationaal Register Varende Monumenten en zijn daardoor een drijvend monument.



Sint-Janskerk

De Sint-Janskerk van Gouda is één van de meest bijzondere gebouwen van Gouda. Samen met het Stadhuis van Gouda behoort de Sint-Janskerk tot de grootste trekpleisters van de stad. De kerk staat in de top 100 van Nederlandse UNESCO-monumenten. Hoe oud de Sint-Janskerk precies is valt moeilijk te zeggen aangezien de gehele historie van de kerk tijdens een brand verloren is gegaan. Wel is bekend dat de kerk er aan het eind van de dertiende eeuw al stond. In de loop der eeuwen is de kerk meerdere malen uitgebreid, gerestaureerd en verfraaid. Tijdens de Reformatie werd de Sint-Janskerk van een rooms-katholieke kerk omgebouwd tot een kerk die geschikt was voor de Nederlands-hervormde Gemeente. Een aantal van de kustwerken die voor deze periode in de kerk stonden zijn nu te zien in Museum Gouda.
De kerk is beroemd om zijn prachtige gebrandschilderde ramen die beter bekend staan als de Goudse Glazen. Een groot deel van deze glas-in-loodramen stammen uit de zestiende eeuw. De Goudse Glazen zijn van ongekende schoonheid en kwaliteit. Veel van de ramen zijn nog steeds de originele staat en die ramen die door de eeuwen heen zijn vervangen zijn gemaakt naar tekeningen van het origineel. Deze originele tekeningen zijn nog steeds aanwezig in de kerk. Tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn de ramen uit de kerk gehaald en naar een veilige plek gebracht. De kerk kan dagelijks bezocht worden behalve op zondagen en religieuze feestdagen. Hiervoor dien je wel entree te betalen.

De Hollandse IJssel

Gouda heeft veel van zijn rijkdom te danken aan zijn ligging aan de Hollandse IJssel. Deze rivier ontspringt bij de Doorslag bij Nieuwegein en loopt tot de Nieuwe Maas bij Rotterdam. Onderweg vormt de Hollandse IJssel een belangrijke trekpleister door het Groene Hart. Schitterende kleine stadjes als Montfoort en Oudewater zijn te vinden aan deze rivier. Van oorsprong is de Hollandse IJssel een zijarm van de Lek; hier is echter door het plaatsen van verschillende dammen verandering in gekomen. Bij Gouda liggen een grote waaiersluis die de rivier in tweeën splits. Bij Gouda voegt de rivier de Gouwe zich bij de Hollandse IJssel. Er kunnen in de buurt van Gouda meerdere rondvaarten over de Hollandse IJssel en de omliggende rivieren gemaakt worden.

Huis van de Stad

Naast het station is in 2012 het nieuwe stadhuis van Gouda geopend. Het Huis van de Stad, zoals het hier genoemd wordt, is een prachtig modern vormgegeven gebouw net buiten het historisch centrum van Gouda. Het uiterlijk van het gebouw is geïnspireerd op een stroopwafel, één van de lekkernijen die haar oorsprong vindt in Gouda. Het gebouw wordt door sommige mensen dan ook wel gekscherend ‘de stroopwafel’ genoemd. Met de komst van het Huis van de Stad heeft het oude stadhuis van Gouda een groot deel van zijn originele functies verloren. Dit gebouw wordt nu bijna nog uitsluitend gebruikt als trouwlocatie. De begane grond van het Huis van de Stad is vrij te bezoeken. Hier kun je een glimp opvangen van de prachtig vormgegeven binnenzijde van het gebouw. Vanaf de bovenzijde van het gebouw heb je een prachtig uitzicht over de stad en de omliggende gemeentes. Deze verdieping is helaas niet geopend voor het publiek.

Gouwekerk

De Gouwekerk van Gouda is een relatief jonge kerk die gebouwd is in het begin van de twintigste eeuw. De originele naam van de kerk is de Sint-Jozefkerk, maar deze werd door de bevolking al gauw veranderd in zijn huidige naam. De kerk heeft slechts enkele tientallen jaren een kerkelijke functie gehad en staat tegenwoordig te koop. In het begin van de twintigste eeuw heeft de kerk een grootscheepse renovatie ondergaan. Op de plaats van de huidige kerk hebben sinds de zeventiende eeuw meerdere kerkgebouwen staan.
gouwekerk
De top van de Gouwekerk is met tachtig meter het hoogste punt van Gouda. De vieringstoren van de kerk bestaat uit een zeshoekige houten spits en is vanuit het gehele oude centrum van de stad te zien. Hierdoor is het één van de gezichtsbepalende gebouwen van de stad. De houten constructie van de toren is met lood bekleed.

De Zalm

Op de grote markt van Gouda naast de voormalige Waag vind je restaurant de Zalm. Dit restaurant zit hier al sinds de zestiende eeuw. Sindsdien heeft er op deze plaats in de stad altijd een horecagelegenheid geweest. Sommige bronnen melde zelfs dat ‘De Zalm’ de oudste herberg van Zuid-Holland zou zijn. Dit feit is echter moeilijk te controleren. Het huidige pand is gebouwd net na de bouw van de Goudse Waag. Een gevelsteen met de tekst ‘Niet te hooch niet te laech’ herinnert aan de eisen van de bouwvoorschriften van de toenmalige stadsbestuur. Tegenwoordig zit er een restaurant in ‘De Zalm’ gevestigd. De vroegere paardenstal aan de achterzijde van het pand is omgebouwd tot budget restaurant.

Weeshuis

Het weeshuis van Gouda is gebouwd in de eerste helft van de zeventiende eeuw en heeft tot vlak voor de Eerste wereldoorlog dienst gedaan. Na deze periode is het gebouw in gebruik geweest door verschillende Goudse scholen. Tot 2014 was in het schitterende gerestaureerde gebouw de bibliotheek van Gouda gevestigd. Vanaf de binnenplaats van het voormalige weeshuis kreeg je toegang tot de bibliotheek. De binnenplaats van de bibliotheek werd opgevrolijkt door een kleurrijk terras. In de eerste maanden van 2014 zijn de bibliotheek en het streekarchief verhuisd naar het verbouwde pand van een voormalige chocoladefabriek aan Klein Amerika. Boven de poort, die toegang geeft tot de binnenplaats, is een plaquette te vinden met hierop twee wezen en het stadswapen van Gouda. Onder de plaquette staat een gedicht. Naast de bibliotheek staat de uit de vijftiende eeuw stammende Jeruzalemkapel.

Museum Gouda

Naast de Sint-Janskerk in het voormalige Catharina gasthuis is het Museum Gouda gevestigd. Het is een oud museum dat al in de tweede helft van de negentiende eeuw is opgericht. In de beginjaren was het museum gevestigd in het huis Arti Legi op de markt van Gouda. Net na de Tweede Wereldoorlog is het museum verhuisd naar het huidige pand. Het Lazeruspoortje uit de zeventiende eeuw vormt nu de ingang van het museum. Je komt eerst in de museumtuin om vervolgens bij de werkelijke ingang van het museum uit te komen. In de tuin van het museum is een klein terras te vinden. De collectie van Museum Gouda bestaat uit altaarstukken uit de zestiende eeuw, schilderijen uit de negentiende eeuw en veel objecten die te maken hebben met de roerige geschiedenis van Gouda. In het museum worden met regelmaat exposities gehouden met speciale thema’s.

Molen ’t Slot

De molen ’t Slot is te vinden net buiten het historisch centrum van Gouda en kijkt uit over de Hollandse IJssel. Het is de derde molen die op deze plaats is gebouwd. De eerste molen op deze plaats is gebouwd in de zestiende eeuw. De huidige molen stamt uit het begin van de negentiende eeuw. De molen staat op de plaats waar vroeger het kasteel van Gouda stond. Dit kasteel werd voor het grootste deel aan het einde van de zestiende eeuw gesloopt. Slechts enkel funderingen van dit kasteel zijn tegenwoordig nog zichtbaar. De molen is tegenwoordig eigendom van de gemeente Gouda en wordt tegenwoordig met regelmaat aan de gang gezet door een vrijwillige molenaar. De molen is op afspraak te bezichtigen.

Vrouwetoren

De Onze-lieve-Vrouwtoren of Vrouwetoren, zoals hij bekend staat in Gouda, is het overblijfsel van de Onze-Lieve-Vrouwkapel. De toren is te vinden op de hoek van de Vrouwesteeg en de Nieuwehaven. De kapel is gebouwd in de vijftiende eeuw ter ere van Maria. De kapel heeft dienst gedaan als armenschool en hij werd gebruikt bij protestantse diensten. Nadat de kapel in de zestiende eeuw werd gesloopt werd toren gespaard zodat deze als opslagruimte voor de plaatselijke brandweer kon gaan dienen. Door de eeuwen heen is de toren meerdere malen gerestaureerd. De klok in de toren slaat nog elk uur.

Hofje van Letmaet

Van het Hofje van Letmaet in Gouda zijn slechts de huizen aan de straatzijde bewaard gebleven. Zes op het erf gelegen woningen werden in de jaren zeventig van de vorige eeuw gesloopt. De drie overgebleven woningen verkeren tegenwoordig weer in schitterende staat. Het hofje is gebouwd in de eerste helft van de zeventiende eeuw uit het nalatenschap van Harman van Letmaet. In het hofje woonden oorspronkelijk twaalf weduwen. Het Hofje van Letmaet behoort samen met het Hofje van Cincq en het Swanenburgh’s Hofje tot de weinige overgebleven hofjes in Gouda. In de zeventiende eeuw waren er in totaal meer dan twintig van deze hofjes te vinden in de stad. De tuin van het Hofje van Letmaet is nog steeds opengesteld voor het publiek.

Stadhuis van Gouda

Het stadhuis van Gouda is gebouwd halverwege de vijftiende eeuw in opdracht van het stadsbestuur van de stad. Het gebouw staat midden op de markt van Gouda en neemt hierdoor een prominente plaats in. Sinds de komst van het Huis van de Stad heeft het oude stadhuis van Gouda bijna al zijn officiële taken verloren. Het stadhuis wordt tegenwoordig nog voornamelijk gebruikt voor bruiloften.
Het gebouw is sinds de bouw meerdere malen van uiterlijk veranderd; zo zijn er in de vorige eeuw nieuwe beelden aan de gevel toegevoegd en is er aan de zijkant van het stadhuis een klokkenspel gemaakt. De grootste fysieke verandering vond echter plaats in de zeventiende eeuw; toen werd onder andere het schavot aan de achterzijde van het stadhuis gebouwd.
Rond de kerstperiode vindt bij het stadhuis altijd het evenement Gouda bij kaarslicht plaats. Tijdens dit evenement wordt er een twintig meter hoge kerstboom naast het stadhuis geplaatst die vroeger volledig verlicht werd met kaarsen. Tegenwoordig wordt de boon gevuld met led-lampen. Tijdens dit evenement komen er ongeveer 20.000 bezoekers naar de stad toe. De verschillende musea in de stad zijn dan gratis toegankelijk.

Kaasmarkt

De Kaasmarkt van Gouda wordt al drie eeuwen lang gehouden op de markt van de stad. De kaasmarkt vindt alleen in de maanden juni, juli en augustus plaats op de donderdagochtend. De kaasmarkt van Gouda is te vinden vlak voor de Waag tussen de kramen van de warenmarkt die hier tevens op donderdag plaatsvindt. op de kaasmarkt worden de kazen van de boeren gewogen en gekeurd om vervolgens verkocht te kunnen worden. Veel van de boeren komen nog naar de markt toe met paard en wagen. De kaasmarkt van Gouda is een leuke attractie in de zomermaanden en heeft voornamelijk een toeristische functie. Er komen mensen uit de hele wereld kijken naar het verhandelen van de beroemdste kaas ter wereld.

Rondvaart

Er kunnen in en om Gouda heen verschillende rondvaarten gemaakt worden. De populairste rondvaarten vinden plaats op de grachten in het historisch centrum van Gouda. Er kunnen bij verschillende bedrijven korte en lange rondvaarten geboekt worden die je brengen langs de prachtige herenhuizen van Gouda. Er kunnen echter ook verschillende rondvaarten op de Hollandse IJssel en de andere rivieren in de buurt van Gouda geboekt worden. Tijdens deze tochten kom je langs schitterende plaatsen zoals Bodegraven, Woerden, Alphen aan de Rijn, Nieuwkoop en ga zo maar door. Een andere leuke mogelijkheid is om een schip af te huren voor een feestje of andere vrolijke gelegenheid.

Barbaratoren

Op de hoek van de Keizerstraat en de Kuiperstraat staat de Barbaratoren. Deze toren is het enige wat overgebleven is van de Sint-Barbarakapel. Deze kapel deed in de vijftiende en zestiende eeuw dienst als gasthuis voor reizigers en zieken. Later heeft de kapel nog dienstgedaan als school voor de armen. In de zeventiende eeuw werd het schip van de kapel afgebroken om hier drie huizen te bouwen. Na een grootscheepse renovatie aan het einde van de vorige eeuw is de Barbaratoren weer geheel in zijn oude glorie te zien.

Winkelen in Gouda

Gouda is een kleine gezellige winkelstad. De meeste winkelstraten bevinden zich in het historische centrum van de stad. Veel van de winkels in Gouda zijn voorzien van prachtige gevels. De winkelstraten van de stad zijn nadrukkelijk versierd met grote Goudse Kazen die hoog boven het winkelend publiek hangen. Populaire winkelstraten in Gouda zijn de Korte en Lange Tiendeweg, de Korte en Lange Groenendaal, de Kleiweg, de Hoogstraat en natuurlijk de Markt. Op meerder plaatsen in het centrum kom je de producten tegen waarmee Gouda beroemd is. Dus aan kaas, stroopwafels en kaarsen geen gebrek in de stad. Elke donderdag en zaterdag vindt er in Gouda een warenmarkt plaats. In de zomermaanden vindt er op de woensdagen een antiek- en curiosamarkt plaats  en op de donderdagen de beroemde Goudse kaasmarkt.

De Rode Leeuw

De Rode Leeuw is één van de weinige molens binnen de gemeentegrenzen van Gouda die nog steeds geheel in tact is en voor zijn oorspronkelijke doeleinden gebruikt wordt. De Rode Leeuw is een korenmolen die in het begin van de achttiende eeuw gebouwd op de stelling van Gouda. In het begin van de negentiende eeuw verloor de molen zijn originele functie, maar na een grootscheepse restauratie in 1984 is de molen weer in bedrijf genomen. Bij de molen bevindt zich een klein winkeltje waar je de producten van de molen kunt kopen. Het is tevens mogelijk om een bezoek aan de molen te brengen.

Gouda Cheese museum

Het Gouda Cheese museum is gevestigd in de voormalige Waag van de stad. Deze Waag is gebouwd in de tweede helft van de zeventiende eeuw en is ontworpen door Pieter Post. De waag heeft door de eeuwen heen allerlei verschillende functies gehad. Van Wapenkamer van de schutterij tot VVV-kantoor en ga zo maar door. Sinds 1995 is in het gebouw het Gouda Cheese museum gevestigd. Het museum stond vroeger ook wel bekend als het Goudse Kaas en Ambachtenmuseum. Tijdens een bezoek aan dit museum kom je alles te weten over de Goudse waag en de Goudse Kaas. Verder is er in het museum aandacht voor andere typische Goudse ambachten zoals pijpen en kaarsen maken.

Verzetsmuseum

Het Verzetsmuseum van Gouda is te vinden in een voormalig bankgebouw aan de Turfmarkt. Het museum is opgericht in 1985 door enkele enthousiaste leden van het 5 mei-comité. In het museum wordt het verhaal verteld van het verzet tijdens de vijf oorlogsjaren. Er worden in het museum voornamelijk objecten getoond uit Gouda of de andere Zuid-Hollandse plaatsen. Tot de collectie van het museum behoren onder andere foto’s, affiches, kledingstukken en wapens. In de tuin van het Verzetsmuseum zijn kleine replica’s te vinden van verschillende Nederlandse verzetsmonumenten.

Station van Gouda

Sinds 1855 is er al een treinstation in Gouda te vinden. Het huidige gebouw stamt echter uit de jaren tachtig van de vorige eeuw. Het station bevindt zich op enkele minuten lopen van het historisch centrum van de stad en ligt naast het ‘Huis van de Stad’. Het oude station van Gouda werd vernietigd tijdens de Tweede Wereldoorlog en het vervangende station voldeed niet meer aan de huidige tijd. Het huidige station van Gouda is een lelijk grauw gebouw dat opgesierd wordt met enkele beelden. Deze beelden behoorden toe aan het vorige station en zijn wederom op het nieuwe station geplaatst.