Dankzij het televisieprogramma ‘3 op reis’ wist ik van het bestaan van het KGB-Museum af. Dit museum is gevestigd in het Viru hotel, dat op ongeveer vijfhonderd meter afstand ligt van de oude binnenstad van Tallinn. Het Viru hotel was de eerste hoogbouw in heel Estland. Dankzij de kennis en materialen van de Finnen hebben ze het hotel in slechts drie jaar tijd gebouwd. Als de Russen het zelf hadden moeten doen had dit waarschijnlijk zeker tien jaar gekost. Russen? Ja, Russen. Estland was toen het hotel openging in 1972 nog onderdeel van de Sovjet-Unie. De Koude Oorlog was toen zowat op zijn hoogtepunt. Het liefst hadden de Russen geen pottenkijkers binnen hun rijk. Ze hadden echter zo erg behoefte aan keiharde buitenlandse valuta dat men toeristen nodig hadden die die valuta met zich meebrachten. Om die toeristen voldoende accommodatie te bieden bouwde men het Viru Hotell, een 23 verdiepingen tellend bouwwerk waar maximaal 820 gasten konden overnachten.
De Russen vertrouwden hun gasten voor geen meter. Volgens hen was de helft van de toeristen spion en de andere helft deugde gewoonweg niet. Taak voor de KGB om de toeristen die Estland bezochten op minutieuze wijze in de gaten te houden. Dat begon al bij het boeken. Alle vakanties naar Tallinn moesten geboekt worden via het Russische toeristenbureau Intourist Service Bureau. Daar begon de intelligentiemachine al te werken, want voordat je na lange tijd eindelijk je visum kreeg was je al helemaal doorgelicht door de KGB.
Het hotel zelf was een KGB bolwerk. Nadat de Finnen het hotel gebouwd heeft, heeft de KGB in maximaal twee weken het hotel al verbouwd voordat het openging voor het publiek. Kilometers aan bedrading, honderden microfoons en antennes werden in het beton en in de plafonds verwerkt. Men zegt in het Engels dan ook wel dat het hotel niet met ‘concrete’ maar met ‘microconcrete’ gebouwd is. Huzarenstukje was het verborgen houden van de 23e verdieping. Deze verdieping bestond officieel niet. De liften gingen dan ook niet verder dan tot de 22e verdieping. Dat is overigens nog steeds zo. Via een afgesloten deur kun je een trap bereiken die naar de 23e verdieping leidt. Officieel stonden er op de 23e verdieping alleen maar technische installaties als men ernaar vroeg.
De 23e verdieping is de plek waar de KGB haar verborgen kantoor had. Dit heeft de KGB in in 1991 in allerijl verlaten. Binnen 1 of 2 dagen waren de KGB-agenten vertrokken uit het Viru hotel. Ze hebben daarom niet de kans gehad om alle spionagespullen mee te nemen of te vernietigen. Het kantoor is in de staat gelaten zoals het achtergelaten is. De Zweedse eigenaren die het hotel later opgekocht hebben, hebben van de 23e verdieping het KGB-museum gemaakt. Zes tot zeven keer per dag wordt er een rondleiding gegeven, waarvan 1 of 2 keer in het Engels. Dit gebeurt met groepen van maximaal 25 personen. Reserveren is daarom aangeraden. Gasten van het Viru Hotel krijgen korting op de rondleiding.
Tijdens het bezoek kun je ook de brede balkons aan beide zijden van het hotel betreden. Van hieraf heb je een prachtig zicht over de beide kanten van Tallinn. Aan de ene kant de oude stad, aan de andere kant de haven met de grote veerboten en cruiseschepen. Dit uitzicht was vroeger voorbehouden aan de KGB agenten. Om te voorkomen dat derden per ongeluk het uitzicht op gevoelige installaties zou kunnen zien werden de ramen met zwart folie bedekt.
