De veerhaven van Split is de grootste veerhaven van Kroatië. Verwacht er echter geen goed georganiseerde haven waar je netjes in de rij moet wachten totdat je op je boot kunt rijden. Ten eerste is het zo goed als onmogelijk om van te voren een plaatsje op een boot te reserveren. Je moet dus vroeg aanwezig zijn om er van verzekerd te zijn dat je mee kunt met je boot. Op de grotere boten kun je dan gewoon oprijden mar op de kleinere boten wordt er iets meer stuurmanskunst van je verwacht want soms moet je achteruit de boot op of afrijden.
De veerhaven van Split wordt hoofdzakelijk gebruikt voor ferry’s naar Brac, Hvar en Solta maar ook naar andere eilanden voor de kust van Kroatië vertrekken er ferry’s. Het is tevens de vertrekplaats voor de veerdienst naar Ancona in Italië. Er kunnen bij Split geen grote cruiseschepen aanmeren. De cruiseschepen die toch hier stoppen moeten gebruik maken van zogenaamde tenderboten om de mensen aan wal te krijgen.
Het paleis van Diocletianus is een van de meest bijzondere overblijfselen uit de Romeinse tijd. Het paleis werd in de 4e eeuw gebouwd in opdracht van keizer Diocletianus die in Dalmatië geboren was. Nadat hij zijn titel als keizer had opgegeven werd dit paleis aan de zee zijn woonhuis. De laatste jaren tot zijn dood woonde hij in dit grote paleis. Het paleis was opgebouwd zoals een Romeins legerkamp. Een vierkante vorm, volledig ommuurd met vier uitkijk torens op de muren en vier toegangspoorten. Twee wegen, de Cardo en Decumanus, doorkruisen het paleis. Binnen de muren stonden diverse tempels, gebouwen voor het personeel en soldaten en een enorme villa voor Diocletianus en zijn familie. Na zijn dood werd het paleis gebruikt als bestuurszetel voor de bestuurders van de stad. In de 7e eeuw kreeg de stad Split te maken met grote groepen vluchtelingen uit de stad Salona, de geboorte stad van Diocletianus. Zij gebruikte het paleis als woonruimte en zo werd het paleis langzaam geïntegreerd in de stad. Enkele delen van de muren moesten wijken voor huizen en ook diverse gebouwen werden gesloopt of hergebruikt als woonruimte in de steeds verder groeiende stad. Het Paleis tegenwoordig is nog maar ten delen in zijn oude vorm te herkennen. Het paleis is op veel stukken volledig geïntegreerd in de huizen van de stad. Oude pilaren zijn gebruikt om nieuwe structuren te ondersteunen. Toch zijn enkele delen nog wel zeer duidelijk zichtbaar als paleis en is ook structuur van het paleis nog steeds in tact.
De Sint Domnius kathedraal staat binnen de muren van het paleis van Diocletianus en was ooit bedoelt als mausoleum voor de keizer zelf. De kathedraal heeft nog steeds de oude romeinse achthoekige vorm. In de kathedraal zijn nog originelen friezen te vinden met een jagende eros en de portretten van Diocletianus en zijn vrouw. Ook de Korintische zuilen zijn nog in tact. In de 7e eeuw maakte de toenmalige bisschop van Split van het mausoleum een kathedraal. De resten van Diocletianus werden verwijderd en de rest van Sint Domnius werden in de kathedraal gelegd. Bijzonder is dat Sint Domnius stierf tijdens de vervolgingen van de christenen in opdracht van Diocletianus. In de loop van de jaren werd een preekstoel toegevoegd aan het interieur. In de sacristie is een klein museum gevestigd met allerhande liturgische voorwerpen.
De Jupitertempel is een van de onderdelen van het paleis van Diocletianus die vrijwel helemaal in tact is gebleven. De tempel wordt “bewaakt” door een granieten sfinx nog mee gebracht door Diocletianus uit Egypte. Ook deze tempel werd in de vroege middeleeuwen gewijd als Christelijke kapel. Sinds die tijd doet de tempel dienst als doop kapel en is hij gewijd aan Johannes de Doper. In de kapel is een groot beeld te vinden van deze heilige.
Het plein voor de Domniuskathedraal wordt het Peristyle genoemd. Vroeger was dit een van de binnenste hofjes van het Romeinse paleis. Het plein is omzoomd aan drie kanten door hoge Korinthische zuilen die prachtig bewerkt zijn. Op de hoge zuilen rust een lange plint. Aan het plein ligt de toegang tot de klokkentoren, de kathedraal, de onderaardse gewelven van het paleis en de kapel van Johannes de doper. Het plein ziet er dus met al die zuilen en oude romeinse gebouwen echt Romeins uit. Je zou je bijna op een oude romeinse agora van eeuwen geleden wagen. Tegenwoordig is het plein vooral bevolkt door toeristen die hier op de voormalig trappen van het paleis zitten. Aan het plein zit een café wat van de oude trappen zijn terras heeft gemaakt.
Net buiten de Gouden en de Zilveren poort staat iedere dag een grote markt. Deze leuke lokale markt is erg leuk om even overheen te lopen. Boeren uit de buurt verkopen er hun groenten en fruit. Er zijn kraampjes met kleding, schoenen, tassen en hoeden. En lokale ambachtslieden verkopen er prachtige handgemaakte spullen. Een leuke plaats om een origineel souvenirtje te kopen. Wie honger krijgt stopt even bij een kraampje met verse ham en kaas of lekkere gegrilde Dalmatische specialiteiten.
Overal in Split zie je nog de overblijfselen van de oude Romeinen terug. De stad en het oude paleis van Diocletianus zijn volledig met elkaar geïntegreerd. Overal zijn oude zuilen, Romeinse bogen en timpanen te vinden. Wandelend door de kleine straatjes kom je voortdurend dit soort overblijfselen tegen. En hoewel wij dachten dat ze toch al lang geleden verdwenen waren kwamen we zelfs wat echte Romeinen tegen. Een aantal legionairs zwerft nog steeds door de stad ter vermaak van de toeristen. Op de foto mag gratis, maar een kleine bijdrage of donatie wordt gewaardeerd.
De meest interessante bezienswaardigheden van Split vind je in een handig overzicht met alle Split hoogtepunten:
