Split: prachtige historische stad met een mix van culturen

Split is na Zagreb de grootste en belangrijkste stad van Kroatië. Het is de belangrijkste stad van de regio Dalmatië. Als je in deze regio op vakantie gaat dan is de kans groot dat het eerste wat je ziet het vliegveld van Split is. Split ligt op een klein schiereiland in de Adriatische Zee. Door zijn ligging is Split uitgegroeid tot één van de belangrijkste havenplaatsen van Kroatië. Het is tevens de plaats waar de veerboot vertrekt naar één van de vele eilanden die hier voor de kust liggen.
Split is een oude stad dit in de derde eeuw na Christus is gesticht. Het was omstreeks het jaar 300 na Christus dat de Romeinse keizer Diocletianus opdracht gaf om een paleis te bouwen. De bouw van dit paleis wordt gezien als het ontstaan van Split. Nog steeds vormt dit indrukwekkende paleis het middelpunt van de stad. Dit paleis en het historische centrum van Split staan op de Werelderfgoedlijst van de Unesco.



Veerhaven van Split

De veerhaven van Split is de grootste veerhaven van Kroatië. Verwacht er echter geen goed georganiseerde haven waar je netjes in de rij moet wachten totdat je op je boot kunt rijden. Ten eerste is het zo goed als onmogelijk om van te voren een plaatsje op een boot te reserveren. Je moet dus vroeg aanwezig zijn om er van verzekerd te zijn dat je mee kunt met je boot. Op de grotere boten kun je dan gewoon oprijden mar op de kleinere boten wordt er iets meer stuurmanskunst van je verwacht want soms moet je achteruit de boot op of afrijden.
De veerhaven van Split wordt hoofdzakelijk gebruikt voor ferry’s naar Brac, Hvar en Solta maar ook naar andere eilanden voor de kust van Kroatië vertrekken er ferry’s. Het is tevens de vertrekplaats voor de veerdienst naar Ancona in Italië. Er kunnen bij Split geen grote cruiseschepen aanmeren. De cruiseschepen die toch hier stoppen moeten gebruik maken van zogenaamde tenderboten om de mensen aan wal te krijgen.



Paleis Diocletianus

Het paleis van Diocletianus is een van de meest bijzondere overblijfselen uit de Romeinse tijd. Het paleis werd in de 4e eeuw gebouwd in opdracht van keizer Diocletianus die in Dalmatië geboren was. Nadat hij zijn titel als keizer had opgegeven werd dit paleis aan de zee zijn woonhuis. De laatste jaren tot zijn dood woonde hij in dit grote paleis. Het paleis was opgebouwd zoals een Romeins legerkamp. Een vierkante vorm, volledig ommuurd met vier uitkijk torens op de muren en vier toegangspoorten. Twee wegen, de Cardo en Decumanus, doorkruisen het paleis. Binnen de muren stonden diverse tempels, gebouwen voor het personeel en soldaten en een enorme villa voor Diocletianus en zijn familie. Na zijn dood werd het paleis gebruikt als bestuurszetel voor de bestuurders van de stad. In de 7e eeuw kreeg de stad Split te maken met grote groepen vluchtelingen uit de stad Salona, de geboorte stad van Diocletianus. Zij gebruikte het paleis als woonruimte en zo werd het paleis langzaam geïntegreerd in de stad. Enkele delen van de muren moesten wijken voor huizen en ook diverse gebouwen werden gesloopt of hergebruikt als woonruimte in de steeds verder groeiende stad. Het Paleis tegenwoordig is nog maar ten delen in zijn oude vorm te herkennen. Het paleis is op veel stukken volledig geïntegreerd in de huizen van de stad. Oude pilaren zijn gebruikt om nieuwe structuren te ondersteunen. Toch zijn enkele delen nog wel zeer duidelijk zichtbaar als paleis en is ook structuur van het paleis nog steeds in tact.
paleisvandiocletianus-3

paleisvandiocletianus-2

Sint Domnius kathedraal

De Sint Domnius kathedraal staat binnen de muren van het paleis van Diocletianus en was ooit bedoelt als mausoleum voor de keizer zelf. De kathedraal heeft nog steeds de oude romeinse achthoekige vorm. In de kathedraal zijn nog originelen friezen te vinden met een jagende eros en de portretten van Diocletianus en zijn vrouw. Ook de Korintische zuilen zijn nog in tact. In de 7e eeuw maakte de toenmalige bisschop van Split van het mausoleum een kathedraal. De resten van Diocletianus werden verwijderd en de rest van Sint Domnius werden in de kathedraal gelegd. Bijzonder is dat Sint Domnius stierf tijdens de vervolgingen van de christenen in opdracht van Diocletianus. In de loop van de jaren werd een preekstoel toegevoegd aan het interieur. In de sacristie is een klein museum gevestigd met allerhande liturgische voorwerpen.
sintdomniuskathedraal-2

Jupitertempel

De Jupitertempel is een van de onderdelen van het paleis van Diocletianus die vrijwel helemaal in tact is gebleven. De tempel wordt “bewaakt” door een granieten sfinx nog mee gebracht door Diocletianus uit Egypte. Ook deze tempel werd in de vroege middeleeuwen gewijd als Christelijke kapel. Sinds die tijd doet de tempel dienst als doop kapel en is hij gewijd aan Johannes de Doper. In de kapel is een groot beeld te vinden van deze heilige.

Peristyle

Het plein voor de Domniuskathedraal wordt het Peristyle genoemd. Vroeger was dit een van de binnenste hofjes van het Romeinse paleis. Het plein is omzoomd aan drie kanten door hoge Korinthische zuilen die prachtig bewerkt zijn. Op de hoge zuilen rust een lange plint. Aan het plein ligt de toegang tot de klokkentoren, de kathedraal, de onderaardse gewelven van het paleis en de kapel van Johannes de doper. Het plein ziet er dus met al die zuilen en oude romeinse gebouwen echt Romeins uit. Je zou je bijna op een oude romeinse agora van eeuwen geleden wagen. Tegenwoordig is het plein vooral bevolkt door toeristen die hier op de voormalig trappen van het paleis zitten. Aan het plein zit een café wat van de oude trappen zijn terras heeft gemaakt.

Markt van Split

Net buiten de Gouden en de Zilveren poort staat iedere dag een grote markt. Deze leuke lokale markt is erg leuk om even overheen te lopen. Boeren uit de buurt verkopen er hun groenten en fruit. Er zijn kraampjes met kleding, schoenen, tassen en hoeden. En lokale ambachtslieden verkopen er prachtige handgemaakte spullen. Een leuke plaats om een origineel souvenirtje te kopen. Wie honger krijgt stopt even bij een kraampje met verse ham en kaas of lekkere gegrilde Dalmatische specialiteiten.

Romeinen

Overal in Split zie je nog de overblijfselen van de oude Romeinen terug. De stad en het oude paleis van Diocletianus zijn volledig met elkaar geïntegreerd. Overal zijn oude zuilen, Romeinse bogen en timpanen te vinden. Wandelend door de kleine straatjes kom je voortdurend dit soort overblijfselen tegen. En hoewel wij dachten dat ze toch al lang geleden verdwenen waren kwamen we zelfs wat echte Romeinen tegen. Een aantal legionairs zwerft nog steeds door de stad ter vermaak van de toeristen. Op de foto mag gratis, maar een kleine bijdrage of donatie wordt gewaardeerd.

Vliegveld van Split

Het vliegveld van Split ligt op ongeveer 25 kilometer buiten de stad Split. Het vliegveld van Split is na het vliegveld van Zagreb met bijna twee miljoen passagiers per jaar het drukste vliegveld van Kroatië. Bijzonder aan het vliegveld is de korte start en landingsbaan die niet heel ver van een berg vandaan ligt. Hierdoor moet een vliegtuig na het landen altijd vol in de ankers en bij het opstijgen gelijk een bocht maken.

Het vliegveld beschikt over slecht één start en landingsbaan maar er zijn plannen om dit in de toekomst te veranderen. Tijdens de laatste grote verbouwing is er een prachtige luifel voor de ingang van het vliegveld gebouwd.
Het vliegveld beschikt over één grote terminal vanwaar je te voet naar je vliegtuig moet lopen. Hou er in de zomermaanden rekening mee dat het er behoorlijk druk kan zijn en er voor de balie lange wachtrijen kunnen staan.

Ontdek Split op de fiets

Fietsen in Split met Baja Bikes is de leukste manier om kennis te maken met de stad. Met een lokale gids ontdek je de leukste plekjes van de stad. De highlights die je niet mag missen, maar ook de stadsgeheimen. Voor maar €33,- per persoon zit je al voor 2,5 uur op de fiets met een local. De gids neemt je mee terug in de tijd en laat je zien hoe de Romeinen leefden. Je hoort over de cultuur, de bezienswaardigheden en de historie. Daarnaast ontvang je ook nog eens de beste tips voor de rest van je verblijf van een echte insider in Split. Een echte aanrader, leuk voor het hele gezin! 

Vier poorten

Het paleis van Diocletianus had, net als een Romeins legerkamp vier poorten. Deze vier poorten waren van noord naar zuid en van oost naar west verbonden met elkaar. In het oosten staat de zilveren poort die gelinkt is aan de ijzeren poort in het westen. De hoofdingang van het paleis, de gouden poort, vind je in het zuiden en de noordelijke poort, de koperen poort was de toegang tot de zee. De bijnamen van de poorten werden gegeven in de middeleeuwen. De Gouden poort is nog het meest in tact. Omdat dit de hoofdingang was is deze poort sterk verstevigd. Dit in tegenstelling tot de poort aan de zeekant. Deze was als enige niet versterkt en bedoelt als privé toegang tot de zee voor Diocletianus. De zilveren is poort de meest gedecoreerde van de vier. Mooie Korinthische zuilen en bogen markeren deze toegang naar het paleis.

Riva

De Riva is de plaats waar de inwoners uit Split naar toe komen om te flaneren, lekker op het terras te zitten en een hapje te eten. Deze lange boulevard aan het water is volledig autovrij en mooi beplant met palmbomen. Her en der zijn zitjes en bankjes geplaats om lekker onder de bomen te rusten. Er staan stalletjes met handgemaakte producten en souvenirs om aan de toeristen te verkopen. Over heel de lengte zijn terrassen te vinden. Het is hier dan ook leuk zitten. Lekker kijken naar de mensen die langs lopen en de veerboten die even verderop vertrekken. In de verte kun je de Kroatische eilanden zien liggen.

Winkelen in Split

Split is een leuke stad om even lekker te shoppen. In de stad is er een grote diversiteit aan winkels te vinden. Hoewel je in de meeste toeristische plaatsen aan de kust alleen maar winkels met souvenirs ziet is dat in Split veel minder het geval. Uiteraard zijn er souvenirwinkels te vinden, maar er is ook een grote keur aan andere zaakjes te vinden. Vooral in het gebied achter het paleis van Diocletianus, achter de ijzeren poort kun je prima winkelen. Hier zijn leuke schoenen en kleding winkels te vinden. Enkele grote ketens, maar ook leuke kleine zaakjes met een geheel eigen stijl. In de kleine straatjes rondom het paleis vind je verder veel winkels met leuke hebbedingen en veel handgemaakte sieraden, aardewerk en tassen. In de catacomben onder het paleis van Diocletianus zijn veel stalletjes met allerhande sierraden te vinden. Wie op zoek is naar koopjes gaat richting de gouden poort. Hier is iedere dag een markt te vinden.

Pjaca

Dit plein was vroeger het bestuurlijke hart van het oude Split en dit is nog goed te zien aan de gebouwen rondom het plein. In de 15e eeuw kwamen er vele Ventiaanse kooplieden naar Split en werd Split een steeds belangrijker handelscentrum. De rijke kooplieden bouwden hier hun huizen. De huizen zijn een mix van Venetiaans, Gotische huizen met sierlijke puntbogen en loggia’s en renaissance gebouwen. Je vindt er onder andere het Cambi-paleis en het oude raadhuis. Het plein is op warme zomerdagen erg gezellig en sfeervol met vele terrasjes waar het goed toeven is.

Klokkentoren van kathedraal

In de 12e eeuw werd aan de Domniuskathedraal een klokkentoren toegevoegd. Deze toren staat los van de kathedraal en werd in Romaanse stijl gebouwd. De klokkentoren telt 5 verdiepingen. De eerste twee verdiepingen zijn via een vast trap in de klokkentoren te bereiken. Het bovenste gedeelte van de toren is helemaal hol en kun je verder beklimmen via een opengewerkte trap die zich langs de zijkanten van de toren omhoog slingert. Vanaf het bovenste puntje van de toren heb je een prachtig uitzicht over Split, de haven en de Adriatische zee.
klokkentoren-2

Parkeren

Parkeren in Split valt niet mee. Zeker op warme dagen en in de zomer maanden kan het er erg druk zijn. De route naar de veerboten staat meestal muurvast en ook de parkeerplaatsen in het centrum zijn veelal vol. Bijna in heel het centrum van Split is het betaald parkeren. Hier wordt streng op gecontroleerd en auto’s die verkeerd geparkeerd staan worden zonder pardon weggesleept. Dit geldt ook voor auto’s die niet betaald hebben. Net buiten het centrum zijn wel diverse parkeerplaatsen te vinden waar je niet voor hoeft te betalen.

Grgur Ninksi

Net buiten de gouden poort staat dit enorme standbeeld van Grgur Ninksi. Hoewel het beeld wat lijkt op een boze Tovenaar van Oz blijkt het te gaan om een middeleeuwse Kroatische monnik. Grgur Ninksi was een van de eerste monniken die er voor pleitte de bijbel in het Kroatisch te vertalen en voortaan kerkdiensten niet meer in het latijn te doen. Dit bracht hem in ongenade bij de paus maar maakte hem mateloos populair bij het Kroatische volk. De voet van Ninksi is erg blinkend in vergelijking met de rest van het standbeeld. De mythe luist dat het wrijven over zijn teen geluk kan brengen.

Gewelven

Via een steile trap aan het Peristyle kun je afdalen in de catacomben van de het oude paleis van Diocletianus. Vroeger was dit het domein van de oude keizer zelf. Tegenwoordig zijn de gewelven een bonte markt van tientallen sieradenstalletjes. Een groot aantal kooplieden probeert hier een grote keur aan diverse armbanden, oorbellen, kettingen en ringen aan de man te brengen. Wie wil kan ook het rustigere deel van de catacomben bezoeken. Aan het einde van de markt (vlakbij de uitgang naar de Riva) ligt de toegang tot de rest van de gewelven. Hier is een archeologische tentoonstelling te bewonderen.