Funchal: het culturele middelpunt van Madeira

Funchal is de grootste, belangrijkste en eigenlijk de enige stad op het eiland Madeira. In de stad woont ongeveer een derde van de hele bevolking van Madeira. De stad is dan ook het echte middelpunt van het eiland. Tijdens je bezoek aan Madeira kun je niet om deze stad heen. Zo goed als alle belangrijke bezienswaardigheden en musea zijn te vinden in Funchal of in de directe omgeving van de stad. Dit zorgt er tegelijkertijd voor dat Funchal het merendeel van de tijd goed gevuld is met buitenlandse toeristen. Deze zoeken hun weg door het historische centrum van Funchal langs de vele hoogtepunten. Het merendeel van de toeristen in Funchal zijn dagjesmensen die Madeira aandoen tijdens een cruise. Een klein deel huurt een auto en gaat het eiland verkennen, maar veruit de meeste blijven in Funchal.



Museu de Arte Sacra

Het museum van sacrale kunst bevat voornamelijk voorwerpen die gebruikt worden voor de katholieke eredienst en heeft een grote collectie meesterwerken van Vlaamse schilders. De voorwerpen die gebruikt worden in de kerk tonen duidelijk de grote rijkdom die Madeira kende in vorige eeuwen. Prachtige zilveren kandelaars en gouden hostie houders sieren de vitrines. Op de tweede verdieping is een grote collectie schilderijen te zien. Deze schilderijen behoren tot de school van de Vlaamse primitieven. Een kunststroming die ontstond in de hoogtij dagen van de handel in Brugge. Handelaren uit deze Vlaamse stad kwamen naar Funchal om te handelen in Suikerriet en natuurlijk Madeira wijn. De schilderijen werden geruild tegen de suiker.



Jardim Botanical

Eind 19e eeuw ontstond er een grote interesse in de uiteenlopende plantensoorten van Madeira. Verschillende Duitse, Oostenrijkse en Engelse botanici kwamen naar Madeira om de daar aanwezige bloemenpracht te bestuderen. Hierdoor ontstond het idee van een Botanische tuin. Die uiteindelijk in 1960 het levenslicht zag. De tuin werd in eerste instantie opgezet voor wetenschappelijk onderzoek, maar is sinds 1960 ook open voor het publiek. In de tuin vind je zo’n 200 inheemse plantensoorten en een groot aantal soorten die niet op Madeira voorkomen. De tuin is prachtig gelegen op terrassen boven Funchal. Je hebt vanuit de tuin een fantastisch zicht op de stad en de haven.

Mercado dos Lavradores

De Mercado dos Lavradores is de overdekte markt van Funchal. Midden in het oude centrum van Funchal vindt je deze kleurrijke markt. Wie hier vroeg op de ochtend komt kan zich vergapen aan de ver gevangen vis, net binnen gebracht door lokale vissers. Je ziet vooral vel scabbarfisch. De nationale vis van Madeira. Deze typische vis wordt op grote diepte gevangen. Dit verklaart waarschijnlijk zijn lelijke uiterlijk. Want hoeveel het een lekker visje is, ziet hij er afschrikwekkend uit. Een lang zwart lijf met kleine oogjes en scherpe tandjes. Naast de lokale vis wordt er ook veel tonijn gevangen en zwaardvis. Soms ligt er zelfs een haai tussen. Op de tweede verdieping vind je de groente en fruit markt. Hier worden de meeste fantastische fruitsoorten verkocht. Veel fruitsoorten zie je echt alleen maar hier in Funchal. Naast groente en fruit wordt er ook veel gedroogd fruit verkocht. Dit mag je overal op de markt gratis proeven.

Kabelbaan

De kabelbaan in Funchal vind je ter hoogte van de overdekte markt aan het water. In een klein kwartiertje brengt de kabelbaan je naar boven naar het hooggelegen Monte. Dit dorpje ligt aan Funchal vast. Binnen een kwartiertje ben je boven. Bij de kabelbaan is het ook mogelijk om combinatietickets te kopen. Je betaalt dan voor de kabelbaan en de tropische tuin of de botanische tuin in een keer. Let wel op, als je omhoogkijkt en je ziet veel bewolking, dan is de kans groot dat je boven gekomen helemaal niets ziet. De wolken vormen dan een dichte mist rondom het dorp.

Deuren/streetart

In het centrum van Funchal zijn er best wat huizen die vervallen en of leeg zijn. Portugal en ook Madeira heeft slechte economische tijden gekend. Madeira is er weer een beetje bovenop aan het komen. Toch vallen de vervallen en lege huizen niet op. Op iedere deur en ook op de leegstaande panden is prachtige Street art aangebracht. Er zijn de meest uiteenlopende voorstellingen te bekijken van diverse kunstenaars. Dit verlevendigt de wijk enorm en geeft de starten een eigentijdse en vrolijke uitstraling. Het kunstproject ontstond in 2010 toen een kunstenaar dit arme deel van de stad wilde opvrolijken. Sindsdien hebben veel kunstenaars uit binnen en buitenland een bijdrage geleverd aan het project.

Camara Muncipal

De Camara Municipal Funchal werd gebouwd als paleis voor de eerste graaf van Carvahal, in 1758. Sinds 1883 doet het prachtige witte gebouw dienst als stadhuis van Funchal. Het gebouw vormt een prachtige zwart, grijswitte eenheid met de stenen van het plein en de wit-zwarte buitenkant van de collegekerk. Het is een van de meest gefotografeerde pleinen van Funchal. Hoewel je het gebouw niet verder kunt bezoeken, mag je wel even op het binnenpleintje kijken van het gebouw. Dit is een lieflijk stukje Funchal. Mooie bloemen met een bankje op een klein beschut binnenplaatsje.

Fortaleza São Tiago

Dit prachtige fort zie je van ver al liggen door zijn opvallende okergele kleur. Dit fort uit 1614 werd gesticht in opdracht van Koning Filips II van Spanje. Het fort moest het rijke Funchal beschermen tegen invallen van bendes piraten. In de loop der eeuwen werd het fort verder uitgebreid met enkele extra verdedigingslinies en muren die geschikt waren om zware kanonnen te dragen. In de 18e eeuw bewaakte zo’n twintig soldaten. Tijdens de napoleontische oorlogen werd het fort bewoond door Engelse soldaten en het deed ook nog enige tijd dienst als gouverneurshuis. Tot en met 1974 bleef het deinst doen als kazerne. Het fort wordt sinds enige tijd gerestaureerd. Momenteel kun je alleen de muren beklimmen en is eer in enkele zalen een tijdelijke expositie. Vanaf de muren heb je een mooi zicht op de oceaan.

Rua de Santa Maria

Deze straat is gelegen in het oudste deel van de stad Funchal. Het is een van de smalle straatjes tussen de overdekte markt en het gele fort. De kabelbaan gaat er met zijn karretjes overheen. Wie ‘s avonds op zoek is naar een gezellige plek om wat te eten en te drinken mag deze straat niet missen. Er zijn leuke eenvoudige pubs te vinden, maar ook restaurants met bijna sterrenwaardig eten. De keukens zijn er grotendeels Portugees en er wordt veel verse vis geserveerd. De zwarte degenvis met banaan staat hier bijna overal op de kaart. Leuk detail in de Rua de Santa Maria zijn de verschillende beschilderde deuren. Iedere deur in de straat is weer door een andere straatartiest beschilderd, wat de straat een bijzonder vrolijk uiterlijk geeft.

Boulevard van Funchal

De Boulevard van Funchal is een fijne wandelboulevard van zo’n 1,5 kilometer lang. De Boulevard loopt helemaal vanaf de haven tot en met het oude gele fort in de oude stad. Het is een mooie brede boulevard met mooi kleine zwart-witte steentjes zoals je die wel vaker ziet in Portugal. Aan het begin en aan het einde van de boulevard vindt je veel leuke terrasjes en restaurantjes. Erg mooi zijn de twee ijssalons die zo’n beetje halverwege de boulevard liggen. De beiden gebouwtjes zijn gebouwd in prachtige art-Deco stijl met een mooi rond torentje als dak. De stoeltjes en tafeltjes van het terras zijn ook helemaal in stijl. Samen met de mooie bloemen en palmbomen op de boulevard vormen ze een prachtig geheel. Een heerlijke plek om bij de oranje avond gloed een drankje te doen.

Boottocht met de Santa Maria

De Santa Maria is een replica van het schip waarmee Christoffel Columbus in 1492 Amerika ontdekte. De Nederlander, Robert Wijntjes, bouwde deze reconstructie samen met lokale ambachtslieden in Camera de Lobos. Vanaf 1998 vaart het schip door de wateren rondom het eiland. Toeristen kennen met de boot mee om walvissen en dolfijnen te spotten. In de juiste tijd van het jaar kun je deze zoogdieren volop zien in de oceaan rondom Madeira. Tijdens de rondvaart wordt er even gestopt om te zwemmen en te snorkelen en uiteraard is er een glaasje Madeira aan boord. Vanaf de kust van Madeira zie je de Santa Maria regelmatig uitvaren. Wil je zeker weten dat er plaats is op de boot dan kun je het beste van te voren je kaartjes kopen.

The Old Blandy Wine Lodge

Madeira wijn is een zeer bijzondere wijnsoort. In tegenstelling tot de meeste wijnsoorten rijpt deze wijn niet in kelders, maar juist zo warm mogelijk op de zolder van het pakhuis. Madeira wijn wordt in zijn rijpingsproces gestopt door er bijna pure alcohol van 96% aan toe te voegen. Hiermee wordt het gistingsproces gestopt en krijg je een versterkte wijn. De wijn wordt verder op smaak gebracht in eikenhouten vaten. In de Old Blandy Wine Lodge   mag je een kijkje nemen bij de vaten die daar al decennia liggen te rijpen. Het prachtige oude gebouw ademt de sfeer van vroeger uit. De rondleiding gaat langs de ruimte waar de vaten liggen, verteld over het proces van Madeira wijn en eindigt ten slotte met een proeverij. Je mag ook nog even kijken in de ruimte met de meest bijzonder flessen. Madeira wijn blijft door zijn unieke karakter meer dan 100 jaar goed. Zelfs een geopende fles kan makkelijk een jaar meegaan. In de laatste ruimte staan de echt oude flessen. Achter slot en grendel natuurlijk, want deze oude flessen zijn duizenden euro’s waard.

Haven van Funchal

De haven van Funchal is ligt vaak helemaal vol met grote cruiseboten. Een aantal keer in de week worden hier drommen toeristen uitgeladen die een dagje van het eiland mogen genieten. De meeste cruiseboten varen langs de Azoren, de Canarische eilanden en Madeira. In de haven is ook een gedeelte voor zeiljachten die klaarliggen om de grote oversteek te maken over de oceaan. Daarnaast vind je er de boten voor de toeristen om dolfijnen en walvissen te spotten. Wie naar Porto Santo wil kan vanaf hier de veerboot pakken naar het nabij gelegen eiland.

Madeira story centre

Het Madeira story centrum verteld op een speelse manier de geschiedenis van het kleine eiland Madeira. Als je hierover iets meer wil weten, is dit een perfectie tussenstop tijdens je stadswandeling. Het kost je ongeveer een uurtje om de tentoonstelling te bekijken. Dit is een mengeling van 2d en 3d presentaties, er zijn maquettes te zien en installaties. Op een speelse manier kun je meer te weten komen over de geschiedenis van Funchal en het eiland Madeira. Voor de kinderen zijn er verschillende spelletjes die de geschiedenis levendig maken. Het startpunt is de vulkanische activiteit die zorgde voor het ontstaan van Madeira, het eindpunt is in het hier en nu. Met helden zoals Ronaldo.

Kathedraal van Funchal

De kathedraal van Funchal werd gebouwd in de 16e eeuw in opdracht van koning Emanuel I. Het is een van de oudste kerken van het eiland en stamt nog uit de tijd van de eerste kolonisten. De kathedraal van Funchal is gebouwd in Gotische stijl. Het gebouw heeft een prachtig mooi cederhouten plafond en is in zijn geheel rijk gedecoreerd. Op het plafond zie je een mix van Moorse en katholieke bouwstijlen die het geheel een bijzonder karakter geven. Een van de pronkstukken in de kerk is een zilveren processiekruis geschonken door de Portugese koning Manuel I.

Universiteit van Madeira

De Universiteit van Madeira is gevestigd in het oude Jezuïetenklooster. Dit gebouw werd in de 16e eeuw gesticht door de Portugese koning Sebastiaan. In eerste instantie werd het klooster opgezet om het christendom te verspreiden over het eiland en de aanwezig adellijke jongeheren op te leiden. Tegenwoordig is het klooster geïntegreerd in de universiteitsgebouwen. Je kunt op de binnenplaats en enkele gebouwen een kijkje nemen. Met enige regelmaat zijn er exposities te zien over het leven op het eiland. Wie verder wil kijken kan ook mee op een van de rondleidingen. Er zijn verschillende rondleidingen die je kunt volgen per dag, eventueel in combinatie met een bezoek aan de kerk.

Millitair museum

Het militair museum van Funchal is gevestigd in een van de forten van Funchal, het Palacio de São Lorenco. Het is een klein militair museum wat de geschiedenis verteld van Funchal en zijn forten. Funchal werd meerdere malen aangevallen door piraten en soldaten. In het museum wordt het verhaal van een van die piraten verteld en zijn verschillende karabijnen en oude geweren te zien. Het is een kleine collectie, maar zeker leuk voor een kort bezoekje. Je wordt meegenomen in de geschiedenis van de eerste kolonisten tot en met de huidige militaire aanwezigheid. Een van de soldaten van het eiland verkoopt de kaartjes.

Toboggan

De Toboggan is een van de leukste attracties van Funchal. Vroeger werden deze sleetjes gebruikt om de druivenoogst langs de steile hellingen naar beneden te brengen. Tegenwoordig zijn het alleen nog maar toeristen de glijbaan naar beneden gebruiken.  Twee ervaren bestuurders brengen je in een rite mand al glijdend naar beneden. De rit is echt een belevenis. 2 km lang glij je over de steile straat naar beneden. Ondertussen auto’s en ander verkeer ontwijkend. Je hebt een prachtig uitzicht over de stad beneden. Bij het eindpunt aangekomen kun je een actie foto kopen en staan uiteraard de taxi chauffeurs klaar om je voor een “zacht” prijsje naar beneden of terug naar boven te brengen. Je kunt vanaf hier ook de hop-on hop-of bus nemen of lopend naar beneden gaan naar de stad.

Hop-on Hop-off Funchal

Je ziet ze overall op de wereld en uiteraard dus ook in Funchal. De Hop-On-Hop-Of bus. De bus toer in Funchal heeft twee routes en gaat uiteraard langs alle bezienswaardigheden van de stad. Tickets zijn vanaf 18 euro te koop. Opstappen kan in het Lido gedeelte van de stad en uiteraard ook in het centrum. Zeker voor wie geen zin heeft om een hele dag door het centrum van Funchal te lopen of graag op een relaxte manier de stad wil zien is de bus een prima alternatief voor een lange stadswandeling.

Igreja de São Pedro

Dit prachtige kleine kerkje is gelegen op het kruispunt tussen de Rua do Surdo, de Rua da Mouraria en de Rua de São Pedro. Het is een kleine sacrale oase van rust tussen de drukte van de stad Funchal. De kerk is gewijd aan de heilige sint Petrus en gebouwd in 1590. De wanden van de kerk zijn versierd met typische Portugese tegeltjes. Het altaar is in prachtig barok houtsnij werk. Het heeft een overdaad aan krullen en bladgoud, maar is prachtig.

Praça do Município

Praca do Município is een van de meeste gefotografeerde pleinen van de stad Funchal. En dat is niet verwonderlijk. Dit mooie plein heeft een bijzonder uiterlijk met zijn zwart-witte tegelpatroon en de zwart witte gebouwen die het plein omlijsten. Het Praca do Município is het belangrijkste plein van de stad. Om het plein heen liggen prachtige monumentale gebouwen. Je vindt er de collegiale kerk van de jezuïeten en het prachtige oude stadhuis. Aan de andere kant van het plein kijk je tegen het museum van sacrale kunst aan. Midden op het plein staat een fontein.

Museu a Cidade do Açúcar

Het Museu a Cidade do Açúcar vind je in het centrum van Funchal aan de Praca do Colombo. Het is een museum gewijd aan de productie en handel in suiker die Funchal tussen de 15e en 17e eeuw erg veel rijkdom opleverde. Aan de hand van archeologische vondsten wordt de geschiedenis van de suikerteelt en handel in suiker verteld. Veel van de gevonden voorwerpen werden in de buurt van het plein gevonden. Hier stond namelijk het huis van een van de belangrijkste suikerhandelaars van Madeira João Esmeraldo. Deze Vlaamse-Madeireense koopman handelde suiker tussen Madeira en Brugge en wist hier in de 15e eeuw zijn fortuin mee te maken.

Santa Catarina Park

Het Santa Caterina Park is gelegen aan de haven van Funchal. Het mooie groene park heeft enkele grote vijvers en mooie hoge bomen. Het park staat in de lente vol met kleurrijke bloemen. Vanaf deze relaxte plek aan de rand van het centrum loop je zo naar de oude stad en de haven met zijn boulevard. In het park staan enkele oude stoommachines en er is een klein speeltuintje waar de kinderen van Funchal op warme zomeravonden lekker spelen.

Banco de Portugal

De bank van Portugal is een van de meest karakteristieke gebouwen van Funchal. Gelegen op het kruispunt van de Avenue de Zarco en de Avenu de Arriga is het een van de kenmerkende gezichtspunten van de stad. Het gebouw werd geopend in 1940 en is een mengeling van wit marmer en grijze stenen. Het is een bijzonder gebouw wat wel iets wegheeft van de tovenaarsbank Goudgrijp uit Harry Potter. Het is een bijzonder fantasievol gebouw.

Igreja Do Colegial

De Igerja Do Colegial is de kerk behorende bij het Jezuïeten college. Deze kerk vind je aan het prachtige Praca do Municipio. De Igreja is gebouwd in een typische Portugese stijl. De buitenkant is prachtig wit gepleisterd en de binnenkant is rijkelijk gedecoreerd. De binnenkant van de kerk is in barok stijl. Het altaar is gemaakt van prachtig houtsnij werk met veel gouden krullen en versierselen. Het schip heeft diverse zijkapellen. Een van de kapellen is gewijd aan de heilige Ursula de heilige maagden die haar vergezelde op haar tocht. Uiteraard vind je er ook de prachtige Portugese tegels tegen de muur. Bij een bezoek aan de kerk behoort ook het beklimmen van de kerktoren. Tegen betaling van een kleine bijdrage mag je de oude trappen van de kerk beklimmen en vanaf de kerktoren de stad Funchal bewonderen. Vanaf de kerktoren heb je een leuk uitzicht op de rest van de oude stad.