Nicosia: de verdeelde hoofdstad van Cyprus

Nicosia is de mooiste, grootste en in vele opzichten de belangrijkste stad van Cyprus. De stad ligt aan de rivier de Pedieos en is een de weinige verdeelde hoofdsteden ter wereld. Dwars door de stad en door het historische centrum loopt de Groene Lijn. Deze lijn verdeel Cyprus en ook Nicosia in de republiek Cyprus en de Turkse Republiek Noord-Cyprus. Het Turkse deel wordt door alle landen ter wereld behalve Turkije niet erkent als een land maar gezien als bezette gebieden. Deze tweedeling zorgt ervoor dat de stad Nicosia twee gezichten heeft. Een rijk westers gezicht en een veel armer en traditioneler islamitisch gezicht. Voor toeristen is het vrij gemakkelijk om van de ene zijde naar de andere te lopen, voor locals is dat een stuk lastiger. De bezienswaardigheden in Nicosia zijn redelijk verdeeld over de twee delen van de stad waardoor je bijna wel verplicht bent om allebei de delen van Nicosia te bezoeken.
De stad en zijn omgeving wordt al bewoond sinds de bronstijd, maar pas sinds de twaalfde eeuw voor Christus werd hier de eerste permanente nederzetting gevestigd. Toen nog een kleine en onbeduidende plaats. Pas in de zevende eeuw werd het huidige Nicosia door de Arabieren tot hoofdstad van Cyprus uitgeroepen, een titel die de stad niet meer af zou geven.



Arab Ahmetwijk

De Arab Ahmetwijk in Noord-Nicosia is een prachtig voorbeeld van de oude Ottomaanse architectuur. De hele wijk is volgebouwd met statige Ottomaanse herenhuizen die ondanks hun gebrekkige staat nog steeds de oude allure van deze uitstralen. Veel van de huizen zeker in de achterliggende straten verkeren in slechte staat, sommige staan zelfs op instorten. Het is de bedoeling dat de hele wijk in de komende jaren een make-over krijgt waardoor het weer een toeristische trekpleister wordt. Het hart van de wijk wordt gevormd door de Arab Ahmet moskee. Deze moskee is gebouwd op de resten van een oude kerk. Een populaire wandeling door Noord-Nicosia doorkruist de belangrijkste delen van de Arabahmetwijk.

nicosia-arabahmetwijk
In de Arab Ahmetwijk staat de Heilige kruiskerk. Deze kerk ligt precies op de grens tussen het noorden en zuiden van de stad op de Green Line. De ingang van de kerk bevindt zich aan de Griekse kant en de toren aan de Turkse kant. Door zijn ligging kan de kerk niet meer gebruikt worden en is het langzaam aan het vervallen.



Ledra

De ledra of Lidra is de winkelstraat van Nicosia, de straat is te vinden in het zuidelijke deel van de stad en loopt van net voor de stadswallen tot de Green Line. Voor de tweedeling van de stad doorkruiste deze straat een groter deel de hele stad. In de jaren zestig van de vorige eeuw was de straat het middelpunt van d gewelddadige aanslagen van de EOKA, dit leverde de straat de bijnaam “The Murder Mile” op. In 1963 werd de straat afgesloten na verschillende aanvallen heen en weer. Dit zou uiteindelijk ervoor zorgen dat de Green Line er zou komen. Na jarenlang onderhandelen tussen de verschillende partijen kun je sinds 2008 weer vrij gemakkelijk van de ene naar de andere zijde van de straat lopen. Je moet dan wel even langs de douane.
Op de Ledra zijn de meeste grote winkelketens en modehuizen te vinden, net als het Shacolas uitzichtpunt en museum. De straat wordt beschermd van het zonlicht door grote driehoekige zeilen.

Leventismuseum

Het Leventismuseum van Nicosia beschikt over een indrukwekkende collectie, die in zijn geheel geweid is aan de geschiedenis van Cyprus. Van eerste inwoners van het eiland tot de spanningen in het grensgebied tussen het noordelijk en zuidelijke deel, alle tijdsperiodes worden behandeld in het museum. Qua vormgeving en de manier van tentoonstellen is het een vrij modern museum dat op allerlei interactieve probeert het verhaal van Cyprus te vertellen. Toch zijn het de oude beelden en resten uit de kruisvaarders periode die de meest aandacht trekken. Leuk detail, het museum kan gratis bezocht worden.

Hadjigeorgakis Kornesios huis

Het Hadjigeorgakis Kornesios huis behoort tot de meest interessante bezienswaardigheden in het zuidelijke deel van Nicosia. Het huis was ooit van Hadjigeorgakis Kornesios een Grieks-Cypriotische drogman, vertaler, tolk en gids die voor de Raad van de Sultan werkte. Dit was indertijd een prestigieuze functie wat Hadjigeorgakis Kornesios veel aanzien en ontzag opleverde op Cyprus. Als je zijn huis bekijkt vermoeden we dat het een niet slecht betaalde aanstelling was. Het huis verkeerd nog steeds helemaal in originele staat, gevuld met meubels uit die periode. Achter in de tuin is de oude hammam van het huis te zien. Het huis kan tegen betaling van een klein entree bezocht worden.

Selimiya Moskee

De Selimiya Moskee ooit gebouwd als de Ayia Sophia kathedraal van Nicosia, is het belangrijkste gotisch gebouw van de stad en misschien wel van het hele eiland. De kathedraal is gebouwd ten tijde van de kruistochten, aan het einde van de twaalfde eeuw. Op deze plaats was al een veel oudere byzantijnse kerk te vinden. Franse architecten werden naar Nicosia gehaald om het gebouw geheel in de toenmalige trends te laten bouwen. In de kathedraal werden verschillende afstammelingen van de Lusignans tot koning van Cyprus gekroond. Toen de Ottomanen in 1570 de macht over het eiland overnamen werd de kathedraal omgetoverd tot moskee, de versieringen werden weggehaald, de gebrandschilderde ramen vervangen en er werden twee minaretten gebouwd. Ondanks de minaretten lijkt het aan de buitenzijde nog steeds het meest op een gotische kerk, de binnenzijde is echter wel meer moskee dan kathedraal.

Shacolas uitzichtpunt en museum

Het Shacolas uitzichtpunt en museum, stelt behalve dat het een van de hoogste punten van de stad is met een goed uitzicht niet heel erg veel voor. Ze gebruiken zelf de term museum, maar dat is niet helemaal terecht. Je kunt op enkele borden zien wat, wat is in de stad en wat waar ooit gestaan heeft. Het uitzichtpunt is te vinden op de elfde verdieping van de Shacolas toren en biedt je een weids uitzicht over de hele stad. Het is met name leuk om te zien dat het verschil tussen de twee delen van de stad van bovenaf er duidelijk is. Je kunt je bezoek aan de het uitzichtpunt afsluiten met een film over de stad. Er worden oude opnames en foto getoond terwijl je meer over de geschiedenis van Nicosia te weten komt.

Stadswallen van Nicosia

De stadsmuren van Nicosia bestaan uit een serie van defensieve stadswallen, die hoofdzakelijk gebouwd zijn in de middeleeuwen en later in opdracht van de Venetianen zijn herbouwd. Het merendeel van de toen gebouwde ommuringen zijn nog steeds intact en vormen een belangrijke toeristische bezienswaardigheid. De stadsmuren van Nicosia zijn qua grote en complexheid te vergelijken met die van Valletta op Malta. Beide steden werden gezien als perfecte uitvoeringen van een renaissance stad. De stadsmuren zijn ongeveer vijf kilometer lang, heeft elf bastions en drie poorten. De Famagustapoort en de Kyreniapoort behoren tot de bekendste bezienswaardigheden van de stadswallen. Jammer genoeg is het door de aanwezigheid van de Green Line niet mogelijk om een complete ronde te lopen over de stadswallen.

Street art Nicosia

Net als in veel andere plaatsen en steden op Cyprus zijn er in Nicosia behoorlijk wat street art kunstwerken terug te vinden. Sommige geven een duidelijke politieke statement af over de tweedeling van het eiland andere zijn slecht bedoeld om de stad mooier een kleurrijker te maken. Dit werk kwamen van OPIS kwamen we tegen tijdens een wandeling door het zuidelijke deel van de stad. Hij staat wat verscholen op de zijkant van een flatgebouw, maar is zeker niet te missen.
nicosia-street-art
Een ander bijzonder werk dat we tegen kwamen is een karikatuur van Salvador Dali met zijn geliefde olifant. Dit kunstwerk is te vinden in de omgeving van de Bandabulya in het noordelijke deel van de stad. In de omgeving van deze overdekte markt zijn opvallende veel murals te vinden. Een van de mooiste werken in de stad, een roodborstje door Bane & Pest hebben we helaas gemist. Deze mural werd gezet voor het Nicosia street Art Festival.

Trypiotiskerk

De Trypiotiskerk van Nicosia is gewijd aan de aartsengel Michael en behoord tot de mooiste nog steeds bestaande gotische kerken in het zuidelijke deel van Nicosia. De kerk is gebouwd aan het einde van de zestiende eeuw. De binnenzijde van de kerk is rijkelijk versierd met houtsnijwerk en gotische vensters, aan de buitenzijde zijn prachtige gebeeldhouwde dierlijke vormen terug te vinden. De kerk is vernoemd naar de wijk waarin de kerk te vinden te vinden is. De Trypiotis wijk was eens de wijk waar de rijkste en meest gezaghebbende inwoners van de stad woonden. Vanwege de invloedrijke bezoekers die vroeger in de kerk te vinden waren, is de Trypiotiskerk lang een van de belangrijkste van de stad geweest.

Ataturkplein

Dit plein is eeuwenlang het middelpunt geweest van alle politieke schommelingen op Cyprus. Aan het plein, wat indertijd bekend stond als het Sarayönü plein, stond vroeger een paleis waarvandaan de Frankische, Venetiaanse en Turkse heersers het eiland bestuurden. De Britten lieten het paleis in het begin van de twintigste eeuw afbreken. Nu is er zo goed als niets meer terug te vinden van het eens zo machtige paleis. Midden op het plein staat nog wel een Kolom uit Salamis, die er door Venetianen is geplaatst. De kolom maakte vermoedelijke deel uit van de tempel van Zeus. De fontein bij het gerechtsgebouw is gebouwd door de Ottomanen en was lang de enige bron van water in deze hele wijk.

Aartsbisschoppelijk paleis van Nicosia

Het Aartsbisschoppelijk paleis van Nicosia is te vinden net buiten het historische centrum van de stad, maar bevindt zich wel binnen de oude stadswallen. Op het terrein van het paleis bevinden zich meerdere gebouwen zoals de Kathedraal van Sint Jan de Theoloog, het Byzantijns museum van Nicosia en het bisschoppelijk paleis zelf. Dit paleis is normaal gesproken gesloten voor bezoekers alleen op vast dagen in het jaar kun je er enkele ruimtes waaronder de slaapkamer van de bisschop bezoeken. In het paleis zijn meerdere bibliotheken te vinden die enkele van de belangrijkste geschriften op Cyprus bewaren.

Bandabulya

De Bandabulya is een overdekte markt in het noordelijke deel van Nicosia. De markt ligt bijna tegen de Green Line aan en is de plek om plaatselijke lekkernijen te kopen. Je vindt er naast verse groenten en fruit ook turk Fruit en andere snoepwaren. Het merendeel van de producten die op de markt verkocht worden zijn vers en of worden door de verkopers zelfgeproduceerd. Het is tevens de plek om goedkoop kleding, sjaals, zonnebrillen of hoeden te kopen. Dit wordt echter niet door de verkopers op de Bandabulya zelf gemaakt, maar waarschijnlijk geïmporteerd uit China.

Byzantijns museum

Het Byzantijns museum van Nicosia is te vinden op het terrein van het bisschoppelijk paleis. Het museum is gevestigd in een van de zijvleugels van het paleis. In het museum, dat ook wel bekend staat als het iconenmuseum, heeft een indrukwekkende collectie iconen. De mooiste duurste en meest bijzondere die ooit op Cyprus gevonden zijn en niet verkocht werden aan het buitenland zijn te zien in dit museum. Na een half uur rondlopen krijg je wel een overdosis aan deze toch wat eentonige kunstvorm. Ben je in de buurt moet je het museum zeker even bezoeken. Het is in het museum niet toegestaan om te fotograferen.

Green Line

De Green Line in Nicosia scheidt het noordelijke deel van de stad van het zuidelijke deel. Deze bufferzone is in 1964 ingesteld door de VN en wordt sindsdien bewaakt door militairen van de UNFICYP, “United Nations Peacekeeping Force in Cyprus”. Dit met als hoofddoel om de twee bevolkingsgroepen van elkaar te beschermen. De grens is tot 2003 dicht geweest, sindsdien is het weer mogelijk om van de ene naar de andere zijde van de grens te reizen. De grens tussen de twee delen van de stad is sinds 2008 permanent geopend.  Je moet dan wel je paspoort meenemen en een stukje wandelen door de gedemilitariseerde zone. Ondanks het feit dat de spanningen de laatste jaren tot een minimum zijn beperkt is het toch een rare plaats om te lopen. De twee zijdes van de Green Line zijn in de loop der jaren uitgegroeid tot twee taal verschillende steden, die wel dezelfde naam dragen.

Haydar Pasha moskee

De Haydar pasha moskee werd oorspronkelijk gebouwd als de Sint-Catherinakerk. Dit gebeurde in de veertiende eeuw in opdracht van de Lusigans, de wapens van deze Franse familie zijn nog steeds terug te vinden op het zuidportaal van de moskee. Nadat de ottomanen de macht in Nicosia overnamen werd de kerk omgebouwd tot een moskee. De toren veranderde in een minaret maar voor de rest werd het gotische karakter van de kerk in stand gehouden. Het is na de Ayia Sophia het belangrijkste gotische gebouw van de stad. Tegenwoordig is het gebouw zijn geloofsfunctie verloren en wordt het gebruikt als galerie en museum.

Het Samanbahçe kwartier

Het Samanbahçe kwartier is gebouwd in het begin van de twintigste eeuw en staat bekend als het eerste sociale huurwoningen project van het eiland. Vandaag de dag vormen de witgekalkte huisjes een oase van rust in de soms wat heftige drukte in Noord-Nicosia. In totaal staan er zeventig huizen die allemaal min of meer dezelfde uitstraling hebben. De inwoners hebben door middel van planten en bloemen wel allemaal hun eigen uitstraling aan hun huisje weten te geven. Ga je nood-Nicosia bezoeken, neem dan het Samanbahçe kwartier zeker op in je stadswandeling.

Kathedraal van Sint Jan de Theoloog

De Kathedraal van Sint Jan de Theoloog is te vinden naast het bisschoppelijk paleis van Nicosia en voor het Byzantijnsmuseum. De kerk is gebouwd in de tweede helft van de zeventiende eeuw op de resten van een benedictijnenklooster. Het interieur van de kerk is rijkelijk versierd met fresco’s die het leven van Jezus vertellen. De meeste fresco’s zijn aangebracht in de achttiende eeuw door de kunstenaar Filaretos. In de kerk zijn verder enkele relieken van de apostel Barnabas te vinden en een buste van de aardbisschop Kyprianos te vinden. In de kerk mag niet gefotografeerd worden, maar is wel geopend voor publiek.

Kyreniapoort

De Kyreniapoort was ooit de hoofdentree van het noordelijke deel van Nicosia. Net als de stadswallen en de bastions is de poort gebouwd door de Venetianen. Deze vernoemde de poort naar de opzichter van deze werken en stond indertijd bekend als de Porta del Proveditore. Op de poort zijn nog steeds Venetiaanse inscripties te vinden. Zijn huidige uiterlijk stamt echter van veel later. Het waren de Ottomanen die het vierkante koepelgebouw op de poort lieten bouwen. Tegenwoordig is in de poort het bureau voor toerisme van Noord-Nicosia te vinden.

Laiki Geitonia

Laiki Geitonia is een voetgangersgebied in het historische deel van Nicosia. Dit deel is de laatste jaren uitgegroeid tot een van de populairste onderdelen van de stad. Anders dan op de Ledra zal je in dit gebied geen grote winkelketens of andere bekende merken tegenkomen. Het zijn voornamelijk kleine winkeltjes die zich op toeristen richten. Allerlei handgemaakte prullaria en typisch Cypriotische producten voeren er de boventoon. Als het druk is in de wijk zal je moeite hebben om tussen de toeristen en de vele kraampjes jezelf een weg te banen. In de Laiki Geitonia is tevens het bureau voor toerisme van Zuid-Nicosia te vinden. Vraag er zeker even naar wat leuk stadswandelingen.

Omeriye Moskee

De Omeriye Moskee ook wel de Omar moskee genoemd is de enige moskee die nog actief gebruikt wordt in het zuidelijke deel van de stad. De moskee dankt zijn naam aan de kalief Omar die via Arabische aanvallen uiteindelijk in Nicosia is beland. De moskee is gebouwd op de resten van de Sint-Mariakerk, die toebehoorde aan een augustijnenklooster. Bijzonder detail is dat do vloer van de moskee is gemaakt met de grafstenen die rond de oude kerk stonden en door de Ottomanen als bouwmateriaal gebruikt werden. De moskee is tegenwoordig geopend voor het publiek, je moet dan wel passende kleding dragen en je schoenen uittrekken. Het is zelfs mogelijk om de minaret van de moskee te beklimmen.

Oude aquaduct van Nicosia

Het oude aquaduct van Nicosia is het oudste nog steeds bestaande aquaduct op Cyprus en is te vinden tegenover het vrijheidsbeeld van de stad. Het aquaduct is gebouwd in de achttiende en was bedoeld om water uit de bergen naar het centrum van de sta te krijgen. Oorspronkelijk liep het aquaduct van de Kyreniapoort tot de Famagustapoort. Vandaag de dag zijn er slechts enkele kleine delen bewaard gebleven. Dit deel staat bekend als het Silihtar aquaduct. Het is herontdekt nadat enkele oude huizen werden afgebroken die schijnbaar op en om het aquaduct waren gebouwd. In de bergen is het begin van het aquaduct nog te zien.

Panagia Faneromeni

De Panagia Faneromeni is een van de kerken binnen de stadsmuren van Nicosia. De kerk is gebouwd in de tweede helft van de achttiende eeuw op de plaats waar een veel oudere kerk uit de Venetiaanse periode di hoogstwaarschijnlijk weer gebouwd was op de resten van een byzantijnse kerk. De kerk is relatief simpel met enkele schaduw gevende gewelven aan de voorzijde. Het plein rond de kerk is de laatste jaren uitgegroeid tot een van de hipste en leukste plekken van de stad. Overal zijn er leuke terrassen te vinden die de hele week gevuld zijn met mensen die genieten van drankjes in de zon.

Vrijheidsbeeld van Nicosia

Het vrijheidsbeeld van Nicosia is te vinden boven op het Podocatro Bastion, dat weer onderdeel is van de stadswallen van de stad. Het beeld is opgericht in 1973 om te vieren en herdenken verschillende vrijheidsstrijders die tijdens de oorlog in de gevangenis waren terechtgekomen. Deze leden van de EOKA, de Nationale Organisatie van Cypriotische Strijders vochten tegen de Britse troepen en voor de Unie met Griekenland. Het beeld toont twee vrijheidsstrijders die aan kettingen aan het trekken zijn. Zij probeerden de Britse gevangenis te openen zodat de inwoners van het eiland vrij kunnen leven.
Bijzonder detail is dat de Turkse inwoners op het beeld niet bevrijd worden. Zei worden gezien al verraders die hulden met de vijand. Mede hierdoor is het een controversieel standbeeld waar veel inwoners zich voor schamen.

Mevlevi Tekke

Het Mevlevi Tekke behoorde ooit tot de Mevlevi orde maar dient vandaag de dag als museum. De Mevlevi is een soefiorde die wereldwijd bekend staan als de draaiende derwisjen. Deze proberen in hogere sferen te komen door ronddraaiende bewegingen te maken. Op sommige plaatsen in de stad worden deze shows nog gegeven ook in andere steden zoals Istanboel is dit een populaire attractie. Het Mevlevi Tekke museum is te vinden bij de Kyreniapoort. De Mevlevi Tekke is gebouwd in de zeventiende eeuw op dat land dat gedoneerd werd door Emine Hatun. Het is een typisch voorbeeld van Ottomaanse architectuur op Cyprus. In het museum kom je meer te weten over het leven van deze soefiorde en zijn gebruiken.